Chuyện gì sẽ xảy ra trước khi bạn có một kì kiểm tra quan trọng? Người nào đó thỉnh thoảng hỏi bạn liệu bạn có kế hoạch học tập không. 

Chuyện gì xảy ra khi bạn tốt nghiệp từ một ngôi trường? Người nào đó sẽ muốn biết kế hoạch tiếp theo của bạn là gì.    

Trong công việc, trong một dự án mới, những ông chủ thường muốn nghe về việc lên kế hoạch cho nhiệm vụ.

Quá nhiều, ý tưởng lập kế hoạch gần như là một siêu năng lực — đó là một con đường cụ thể dẫn đến thành công. Không có kế hoạch, bạn không thể làm bất kì điều gì.

Đến một mức độ nào đó, điều đó là hiển nhiên. Nhưng trong thực tế, một kế hoạch thực sự không hơn gì là dự đoán. Điều đó không cụ thể. Không có gì đảm bảo sự thành công. Hàng trăm kế hoạch được lập ra và thất bại hàng ngày (nếu không phải là hàng triệu). Trong khi kế hoạch cung cấp cho bạn một cái nhìn thoáng qua về tương lai, chúng ta lại nghĩ về nó sai lầm như thế nào. Chúng ta nhìn nhận nó như là GPS, cái mà có thể hướng dẫn bạn đến bất kì nơi nào. Trong thực tế, nó là một GPS nhưng đôi khi nó vẫn có lỗi khi hoạt động hoặc sẽ cung cấp cho bạn những phương hướng hoàn toàn chính xác.

Bám víu vào kế hoạch có thể sẽ rất tệ

Kế hoạch làm giảm sự hoảng loạn. Đó là một chìa khóa mấu chốt. Mọi người trở nên sợ hãi vì không chắc chắn, mặc dù sự không chắc chắn về cơ bản là quy phạm. Khi bạn làm một thứ gì đó mà bạn không chắc ăn, cơ thể bạn sẽ phản ứng: đổ mồ hôi lòng bàn tay và khó thở. Có một kế hoạch sẽ cung cấp cho chúng ta sự chắc chắn hơn và làm dịu đi sự hoảng loạn của chúng ta. Hãy tưởng tượng bạn đang lái xe trong một khu vực mới. Bạn thật sự lo lắng vì có thể bị lạc. Nhưng người bạn của bạn có GPS! Đó là một kế hoạch. Nó là một phương hướng. Nó sẽ lên danh sách các bước bạn cần tới để đến nơi bạn muốn. Và bạn sẽ giảm cơn hoảng loạn đi.

Lên kế hoạch là một việc tốt — nhưng luôn hướng đến việc bám sát vào kế hoạch thì rất tệ. Như President Eisenhower nói, trong suốt những ngày trong quân ngũ, 

Tôi luôn nhận thấy rằng kế hoạch thì vô dụng, nhưng lên kế hoạch thì rất cần thiết.

Giờ hãy nghĩ về tình huống giống như vậy ở trên xe. Nếu bạn đang lái xe từ New York đến Philadelphia, hầu hết mọi người sẽ đi trên đường Interstate 95 South. Đó là một kế hoạch. Nhưng liệu nếu, vào một ngày, có một xe tải bị lật ở giữa I-95? Bây giờ bạn cần một kế hoạch mới. Bạn cần sử dụng những tuyến đường bên cạnh hoặc các tuyến đường khác. Kế hoạch cần phải thay đổi bởi vì hoàn cảnh.

Kế hoạch có thể trở thành sự ảo tưởng

Để giảm bớt việc không chắc chắn, chúng ta lo lắng quá nhiều về việc dựa trên các căn cứ. Chúng ta sau đó trở nên thiếu hành động trong những thứ thực sự tiếp diễn như thế nào.

Đó sẽ luôn là một khoảng cách giữa thế giới lí tưởng và thực tế — khi chúng ta quá cam đoan về kế hoạch, nó hạn chế cách chúng ta có thể giải quyết vấn đề và bỏ mặc những khả năng khác. Nếu kế hoạch to lớn hơn bạn, thì bạn sẽ không thể đi lệch khỏi kế hoạch và phải đưa ra lựa chọn tốt nhất trong một tình huống không mong đợi.

Hãy nghĩ lại về GPS. Một số thiết bị GPS bị lỗi sẽ theo nghĩa đen bảo bạn chạy xe trên nước. Điều đó là không thể, trừ khi bạn có một tàu ngầm. Vì thế, nếu bạn hoàn toàn nghe theo GPS, bạn có thể lái xe của bạn đi xuống biển.

Lên kế hoạch thực chất là phỏng đoán

Đừng quá ám ảnh về kế hoạch của bạn. Đi theo kế hoạch một cách mù quáng và bị hạn chế mối liên hệ với thực tế sẽ chỉ khiến mọi thứ tệ hơn.

Hãy nghĩ về những nhạc sĩ jazz. Họ trình diễn với một kế hoạch, nhưng cũng thuận theo dòng chảy. Điều đó rất hiển nhiên và ngẫu hứng vào khúc cuối. Nó cũng giống với hài kịch hay các hình thức biểu diễn nghệ thuật khác. Một diễn viên hài bắt đầu bộ kịch với một kế hoạch về trò đùa, và thứ tự các câu chuyện cười, nhưng bạn cần phản hồi và tương tác với khán giả. Có thể bạn bị hỏi vặn lại. Hoặc có thể một trong những trò hài không hiệu quả. Bạn cần điều chỉnh lại kế hoạch.

Bây giờ hãy trở lại với ví dụ về GPS, sẽ như thế nào nếu bạn của bạn tìm thấy một cây cầu có thể băng qua dòng nước? Hoàn hảo. Nó chưa từng là một phần của kế hoạch bạn đầu (điều chỉ là phỏng đoán, thành thật mà nói) nhưng bây giờ bạn có một cách để băng qua dòng nước bằng xe của bạn.

Ứng biến như một nhạc sĩ Jazz

Lên kế hoạch không phải là cách duy nhất dẫn đến thành công. Hơn thế, một kế hoạch cần phải được xem xét liên tục. Xem xét kế hoạch để thấy rằng liệu nó có phù hợp với những thách thức mà bạn đang phải đối mặt trong thực tế hay không. Đừng để kế hoạch giới hạn bạn việc đưa ra quyết định về điều tốt nhất cho tình huống đó. Dựa theo các cơ sở trong kế hoạch, nhưng ứng biến lâu dài là cách để đối mặt với tình huống khó.

Đặc biệt trong bối cảnh công việc, chúng ta có khuynh hướng nghĩ rằng kế hoạch có thể trở thành tất cả và kết thúc tất cả. Chúng ta có kế hoạch hàng năm, kế hoạch chiến lược,... Nhưng những điều kiện làm việc luôn thay đổi: nhân viên nghĩ việc, ông chủ mới được thăng chức, thị trường cạnh tranh theo ca,... Sau đó thì sao? Kế hoạch cần được thay đổi. Nó cũng xảy ra ở cấp độ cá nhân. Đừng để kế hoạch trở thành mọi thứ. Nên chuẩn bị trước và ứng biến. Tất cả chúng ta điều là nhạc sĩ jazz theo một cách nào đó.

Nguồn ảnh bìa: Freepik từ freepik.com