Lòng đố kị và sự ganh ghét vốn dĩ là một phần của bản tính con người, tựa như một nét trong tính cách cá nhân.
Một nghiên cứu về lòng đố kị được thực hiện bởi những nhà nghiên cứu từ hai trường đại học nổi tiếng Oxford và Warwick[1]. Trong thí nghiệm này những nhà nghiên cứu đã sáng tạo ra một game online mà khi thắng người chơi sẽ nhận được tiền mặt. Những người thắng sẽ có cơ hội dùng tiền của họ để đốt hết giải thưởng của những người chơi khác. Nghe như thể đây là một sự lựa chọn kì lạ. Thế nhưng trong quá trình thực nghiệm diễn ra, hai phần ba số người chơi đã chọn tiêu hủy hết giải thưởng của người khác khi có cơ hội.
Lòng đố kị của họ lớn đến nỗi, cho dù họ đã cố gắng hết sức mình, người khác vẫn chơi xấu họ. Họ đã thắng một cách thuyết phục, và nghịch lý là họ lại chọn mất tiền để được thắng. Tới cuối cùng thì mọi người đều mất trắng.
Nếu một ai đó không hề đố kị với người khác, thì họ được xem là những người đã thành công, họ không có khao khát muốn giống người khác và đương nhiên là họ cũng chẳng cần cố gắng quá để có thể thành công hơn nữa. Tuy nhiên, như một thói quen, thì đố kị luôn bị chỉ trích.
Đố kị đã từng được dành để Sinh tồn, nhưng ngày nay nó được coi là Độc ác
Đố kị được xem là khuynh hướng sinh tồn bẩm sinh ở mỗi người. Ở thời kì săn bắn – hái lượm hàng triệu năm về trước, việc sinh tồn và sự phát triển của xã hội dựa trên sự cạnh tranh. Tóm gọn lại, là mỗi người thường đánh giá mình bằng cách so sánh trực tiếp bản thân với người khác.
Người tiền sử luôn luôn tìm kiếm những đối thủ, hay những thứ mà mình khao khát muốn được sở hữu. Khi nhận ra ai là kẻ thù của mình, người tối cổ thường sẽ thủ tiêu, hoặc hạ bệ người khác bằng nhiều cách. Giống như một con sói khi muốn trở thành thủ lĩnh sẽ phải chiến đấu với đồng loại..
Sự thật là, dần dần con người không còn man rợ như vậy khi tiến hóa cao hơn. Chúng ta không sống bằng việc giết hại đối thủ của mình nữa. Hạ bệ một người nào đó có thể là một điều phi lý, tuy nhiên trong nhiều trường hợp nó lại được coi là hợp pháp. Do đó cuộc sống của chúng ta sẽ rất tẻ nhạt nếu thiếu đi gia vị đố kị.
Sự đố kị làm chúng ta mù quáng và trở nên vô lí, hãy nghĩ mà xem, nếu bạn từng nhìn thấy một bài viết trên trang facebook của người quen liệu rằng cuộc sống của họ có giống như thế hay không? Có thể đó là một chiếc xe bóng bẩy cậu bạn đó vừa mới mua, hay đó là một người bạn khác luôn chu du khắp nơi trên thế giới. Cuộc sống của họ có vẻ như khá tuyệt hảo.
Nhưng sự thật lại khác, bạn không bao giờ có thể biết được đằng sau những dòng chữ trên trang facebook đó. Người bạn mà có chiếc xe bóng bẩy có thể đang phải gặp chồng chất khó khăn mà bạn không hề biết, đơn giản là anh ta chỉ muốn mọi người chú ý đến mình bởi lẽ anh ta không có người bạn thật sự để chia sẻ những điều anh ấy nghĩ.
Bạn huyễn hoặc rằng họ có một cuộc sống vô cùng hoàn hảo bởi vì những gì họ trưng ra trên mạng ảo. Đố kị khiến chúng ta ngưỡng mộ cuộc sống của người khác và tin rằng những người đó đều có cuộc sống tốt hơn mình. Giống như việc người khác nói những câu châm chọc khiến bạn thấy chán nản.
Cách người thông thái kiểm soát lòng đố kị
Sau khi đọc xong bài này, mỗi lần lòng đố kị nhen nhóm, hãy thử kiểm soát nó bằng những cách như sau:
1. Đừng quá ảo tưởng vào những bức ảnh hoàn hảo
Bạn không phải là người ta. Bạn không hề biết những trắc trở đằng sau những chiếc xe bóng bẩy, những chuyến du hí thú vị, hoặc căn nhà đắt tiền. Ví dụ như nếu một anh chàng có một chiếc ô tô đẹp nhưng anh ta lại chẳng có bè bạn thật sự nào cả, đó là một điều thực sự đáng buồn.
Bức ảnh “hoàn hảo” trong đầu của chúng ta hoàn toàn là do chúng ta tưởng tượng. Khi chúng ta ngừng suy diễn về những gì người khác trải nghiệm, chúng ta sẽ không còn bị mờ mắt bởi những thứ đang làm lóa mắt bản thân.
2. Thay đổi góc nhìn của bạn
Hãy tự hỏi bản thân mình, thứ mà người khác đang có, mình có thực sự cần chúng hay không?
Bạn có biết phải chi trả một chi phí đắt đỏ đến nhường nào để sở hữu một căn nhà như thế không? Sống trong một căn nhà có chín phòng hay nhiều hơn để làm gì khi gia đình họ chỉ có ba người? Họ phải dành ra một mức tiền không nhỏ chỉ để giữ cho ngôi nhà luôn trong tình trạng tốt nhất và sạch sẽ nhất. Suy cho cùng thì căn nhà như thế không hề phù hợp với bạn đâu.
Thế còn cái ô tô kia thì sao? Nó đương nhiên là trông rất đẹp, thậm chí nó còn rất thoải mái và chạy nhanh nữa. Nhưng nó khá là bất tiện khi bạn di chuyển ở cái thành phố luôn đông đúc này. Có thể là nó khá tốn xăng nữa. Bạn thấy đấy, chỉ với hai ví dụ hiển nhiên này thôi, bức tranh bóng bẩy mà bạn ao ước bỗng trở nên kém sang và thực sự vô tích sự.
Liên hệ với những gì đang xảy ra trước mắt bạn hàng ngày, tự mình đặt bản thân vào hoàn cảnh như thế. Và tự bạn sẽ nhận ra mặt trái của những thứ đó và hiển nhiên là bạn thực sự chẳng cần đến những thứ đồ vô dụng ấy
3. Đừng nhìn ảnh nữa mà hãy nhìn vào bản thân mình
Nghe thật sáo rỗng, thế nhưng nó luôn đúng khi bạn biết cách trân trọng những gì mà bạn đang có. Hãy tập trung vào những người bạn và những thứ mà bạn đang sở hữu, và cách mà những điều đó khiến bạn hài lòng.
Có thể là bạn thấy chiếc xe của mình đang đi trông không bóng bẩy, thế nhưng nó đã đưa bạn đến mọi nơi mà bạn muốn. Bạn muốn một căn nhà to hơn, nhưng căn nhà nhỏ bây giờ của bạn lại là nơi vô cùng thoải mái và ấm áp.
Đố kị sẽ chỉ làm bạn thêm u uất. Nó chẳng giúp bạn trở nên tốt đẹp hay hạnh phúc hơn tý nào cả. Vì thế, nên mỗi khi cảm thấy đố kị với ai đó, hãy bình tâm lại một chút, nghĩ thật kĩ về bản thân mình và trân trọng với những gì bạn đang có nhé.
Tài liệu tham khảo
[1]^ Tờ Người Bảo hộ: Thí nghiệm cho thấy chúng ta xấu tính ra sao khi đố kị