Khi vận động viên bóng rổ LeBron James nói về quyết định rời câu lạc bộ Cleveland để đến chơi cho Miami Heat vào năm 2010, anh đã vấp phải một bức tường khổng lồ những phản ứng tiêu cực. Người ta đốt áo đấu của anh. Những người hâm mộ lâu năm lao vào chỉ trích anh.

Leborn đã khéo léo né tránh được tình huống này chỉ đơn giản bằng cách thay đổi những lời mà mình dùng để nói về sự việc đó,^[1]

Tôi muốn làm những gì tốt nhất cho LeBron James, và những gì mà LeBron James sẽ làm là để khiến anh ta hạnh phúc.

Khi đó, anh đang đối mặt với tình huống tiêu cực cùng những phản ứng tiêu cực của người hâm mộ, nhưng anh đã có thể sử dụng những từ ngữ tích cực để giải thích cho quyết định của mình. Nếu như anh phản ứng thẳng thừng lại với sự tiêu cực kia bằng cách nói rằng, "Đúng là tôi buồn vì mọi người đã đốt áo đấu của mình, việc đó làm tôi cảm thấy mình bị tổn thương và không được tôn trọng", thì tình huống cũng như mức độ tiêu cực lúc đó sẽ càng trầm trọng thêm mà thôi.

Giọng nói chỉ trích trong tiềm thức của chúng ta

Hầu hết mọi người không nhận ra điều này, nhưng khi chúng ta ứng phó với cuộc sống hằng ngày, chúng ta đang diễn giải bằng tiềm thức mọi tình huống phát sinh - dù lớn dù nhỏ. Chúng ta có một giọng nói nội tại bên trong tâm trí mình, định hình cách ta nhìn nhận mọi việc mà mình đang trải qua.

Một vài "cuộc nói chuyện nội tại" như thế có thể mang tính tiêu cực, phi thực tế, tự làm khó mình và tự hạ thấp mình. Chúng ta nói những câu kiểu như, "Mình sẽ thất bại là cái chắc", hoặc "Mình đã không làm tốt. Mình bất tài. Mình vô dụng."

Những lời tự nhủ tiêu cực có thể xuất phát từ:

• Một tâm trạng xấu làm dấy lên những suy nghĩ tiêu cực
  
• Thói quen thường xuyên bị phê bình quá đáng, có thể bắt nguồn từ thời thơ ấu của bạn
  
• Thái độ sống bi quan và luôn nghĩ đến những điều xấu nhất
  
• Những trải nghiệm tiêu cực trong quá khứ và niềm tin dai dẳng rằng lịch sử sẽ lặp lại
  
• Cảm giác sợ hãi, lo âu, lo lắng, trầm cảm và các dạng vấn đề tâm lí khác giúp nuôi dưỡng và duy trì các suy nghĩ tiêu cực
  

Hậu quả của những lời độc thoại tiêu cực sẽ tích lũy dần theo thời gian. Mỗi lần bạn đắm chìm vào những lời độc thoại tiêu cực, là bạn đã bắn một mũi tên vào chính mình. Bản thân mỗi một mũi tên rõ ràng chẳng đáng là gì cả. Nhưng theo thời gian, nó có thể đập vỡ toang bạn ra. Việc tự mắng nhiếc bản thân lặp đi lặp lại cùng với việc tin tưởng vào những điều tệ hại hơn sẽ dần dần hủy hoại con người bạn.

Việc tự xem bản thân là vụng về, là một kẻ thất bại, xấu xí, ngốc nghếch, tầm thường hoặc vô giá trị là một dấu hiệu chỉ ra rằng những lời độc thoại của bạn là tiêu cực, và bạn có thể đang sắp đặt cho sự cáo chung của chính mình. Sự tiêu cực nội tại khiến bạn tự xem mình là "hỏng" đến mức không thể sửa chữa được, mắc khiếm khuyết hoặc bất tài, và kết quả là sự tự tin của bạn sẽ bị teo nhỏ theo.

Việc tự xem mình là vô dụng, tự đổ lỗi cho bản thân mỗi khi có chuyện không hay xảy ra, hoặc tự đắm mình trong những viễn cảnh u tối nhất, tất cả đều là những ví dụ của kiểu suy nghĩ tiêu cực, cường điệu hóa. Và cách suy nghĩ lệch lạc này có thể khiến bạn rơi vào vòng xoáy sa sút đi xuống cho đến khi bạn đã xuống quá sâu đến mức không thể nhìn thấy hay hình dung ra bất kì điều gì tích cực được nữa.

Những lời tự nhủ tiêu cực sẽ khắc sâu thêm những ý tưởng vô căn cứ mà bạn đã có. Mỗi lần bạn diễn lại những cụm từ tiêu cực trong đầu mình, là bạn đang tiếp thêm sức mạnh cho những nhận thức và niềm tin vô lí. Và cùng với thời gian, sự tiêu cực trong con người bạn tập hợp đủ sức mạnh để quật ngã bạn - và trong một số trường hợp - thậm chí có thể giết chết bạn.

Làm thế nào để rũ bỏ hết những lời độc thoại tiêu cực

Việc thay thế lối tư duy tiêu cực bằng một cách suy nghĩ tích cực sẽ đòi hỏi những nỗ lực lâu dài và có phương pháp đúng đắn. Sau đây là một vài bước có thể giúp bạn nhận diện, chặn đứng và thay thế những suy nghĩ tiêu cực bằng lối tư duy tích cực:

1. Hãy xác định các thời điểm mà những lời tự nhủ tiêu cực bắt đầu gợn lên
   
2. Hãy xác định điều gì đã gợi lên những suy nghĩ đó
   
3. Hãy chống lại những suy nghĩ tiêu cực của bạn bằng những sự thật tích cực trong thực tế
   
4. Hãy tự tạo ra cho mình một bộ "thần chú" mà bạn có thể sử dụng để chống lại những suy nghĩ tiêu cực ngay khi chúng vừa xuất hiện
   

Khi những suy nghĩ tiêu cực kiểu như "Mình thật vô giá trị" bắt đầu gợn lên, hãy chống lại chúng bằng những suy nghĩ thực tế hơn như "Các con vẫn cần mình" hoặc "Đồng nghiệp đánh giá cao công việc của mình." Mỗi lần bạn chống lại các phát biểu tiêu cực bằng những sự thật tích cực, các suy nghĩ tiêu cực đó sẽ mất dần sức mạnh của chúng đi.

Hãy cố gắng nhìn nhận mọi tình huống một cách khách quan, như một người ngoài cuộc đứng từ bên ngoài nhìn vào và đang cố gắng xác định điều gì là tốt nhất cho người trong cuộc kia (chính là bạn) trong tình huống đó, tương tự như những gì mà Lebron James đã làm.

Việc liên tục lặp đi lặp lại chu trình này sẽ luyện cho tâm trí bạn biết cách tìm kiếm và tập trung vào những điều tích cực. Và dần dần những suy nghĩ tích cực sẽ trở thành điều mặc định hiển nhiên đối với bạn. Bạn có toàn quyền quyết định đối với cách mình nhìn nhận cuộc sống và cách mình tương tác lại với nó. Bước đầu tiên để có thể cảm thấy thỏa mãn với cuộc sống và đạt được những mục tiêu của mình là hãy rèn luyện cho giọng nói tiềm thức nho nhỏ trong đầu bạn ngân lên những lời lẽ tích cực trước đã.

Nguồn ảnh bìa: pixabay từ pixabay.com

Tài liệu tham khảo